Fatiha Suresi, Mekke döneminde indirildi. İniş
sırasına göre de 5. suredir. İsmini, “anahtar, açan şey, başlangıç” anlamına
gelen Fatiha kelimesinden alır. “Fatiha” kelimesi ise surede geçmez. 7 ayetten
oluşan sure, Allah ile kul (hizmetkar) arasındaki bir kulluk antlaşmasıdır. Salatta
(Allah’a yöneliş duasında) da Allah ile iletişimi sağlayan bir armağandır.
1. Râhmânir-Râhîm (Merhamet eden Merhametli) Allah’ın adıyla.
“رحْمَن” (rahmân), İbranice’de
de “רקמן” (Râhmân) şeklinde yer alır ve “merhametli olan” anlamına gelir
ve evrensel bir merhameti ifade eder. “رحِيمِ” (Râhîm)
ise, “merhamet
eden” anlamına gelir ve özel ve sürekli bir merhameti ifade eder. Rahmân da Râhîm
de “م.ح.ر” (r, h, m)
kökünden türemiştir.
“Rahmânir-Râhîm” ifadesi ise bir Arapça tamlamadır ve Türkçe’ye “Merhamet
Eden Merhametli” şeklinde çevrilebilir.
“Râhmân ve Rahim Olan”
şeklindeki çeviri ise, gramer açısından doğru olsa da, sıfat tamlamasının
vurgusunu tam olarak yansıtmamaktadır.
“الله” (Allah)
ifadesi ise; “el-ilâh” kelimesinden türetilmiştir. İbranice’de “El” (אֵ֣ל), “yüce,
kudretli” demektir; Arapça’sı “ilah” olan “Eloah” (אלה) kelimesi de “Yüce Olan”
demektir. Bu ifadeler Tevrat’ta da geçer.
Dolayısıyla; “el-ilâh”
yani “الله” (Allah)
ifadesi de “Yüce Olan Yüce” demektedir.
“Besmele” olarak bilinen bu ifade, Kur’an’da özel bir konuma
sahiptir. Besmele, 9’uncu sure hariç tüm surelerin açılış cümlesidir.
2. Hamd (övgü ve şükür) âlemlerin
(tüm varlıkların) Rabbi (efendisi) Allah’a aittir;
3. Rahmânir-Râhîm’dir (Merhamet Eden Merhametlidir)
4. Din (hesap, yargı) Günü’nün meliki (kralı, hükümdarı).
5. Yalnız Sana kulluk (hizmetkarlık) ederiz ve yalnız Senden yardım isteriz.
6. Bizi,
sırat-ı müstakime (dosdoğru olan yola) hidayet (kılavuzluk) et.
7. Nimet verdiğin kimselerin yoluna; gazaba
uğrayanların ve sapkınların (yoluna) değil.
Allah’ın nimet verdiği
kimseler nebiler, sıddıklar, şahitler ve salihler’dir (Nisa, 4:69).
Fatiha, salat ederken (Allah’a yöneliş duasını yaparken)
okunması gereken duadır. Konu ile ilgili ayetlerden bazıları: 9:112, 17:111,
25:58, 50:39, 52:48.
Daha geniş açıklamalı çeviri için şu like bakınız: https://teslimiyett.blogspot.com/p/1-fatiha-suresi.html
